Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi ve Hükümetin Özel Sektörün Gelişimi ve Büyümesinin Teşvik Edilmesine İlişkin Görüş ve Kararları
Çeviren: Deniz Kızılçeç
14 Temmuz 2023
Özel sektör, Çin’in modernleşme yolunda ilerlemesinin arkasındaki itici güçtür. Yüksek kaliteli kalkınma için önemli bir temel ve 2049 hedefine ulaşmada önemli bir güçtür. Bu belgede özel sektör ekonomisinin gelişmesini ve büyümesini teşvik etmek amacıyla aşağıdaki görüşler ileri sürülmektedir:
I. Genel politika ve gereksinimler
“Yeni Dönem için Çine Özgü Sosyalizm üzerine Xi Jinping Düşüncesi” rehberliğinde, Çin Komünist Partisi 20. Ulusal Kongresi’nin yol gösterici ilkeleri hayata geçirilmeli, istikrarı sağlarken kalkınmayı sürdürme temel ilkesine bağlı kalınmalı, yeni kalkınma felsefesi kapsamlı, doğru ve çok yönlü bir şekilde tam olarak uygulanmalıdır. Yeni kalkınma paradigmasının gerçekleştirilmesi hızlandırılmalı, yüksek kaliteli kalkınmanın teşvik edilmesine odaklanılmalı, sosyalist Pazar ekonomisi reformunun doğrultusuna ve “iki tereddütsüz”[1] ilkesine bağlı kalınmalıdır, Pazar odaklı, hukuka dayalı, uluslararasılaşmış ve dünya standartlarında bir iş ortamının oluşturulması hızlandırılmalı, özel sektör için kalkınma ortamı en iyi hale getirilmeli, mülkiyet hakları ve özel girişimcilerin hakları hukuka uygun olarak korunmalıdır.
Hükümet ve iş dünyası arasında kapsamlı bir şekilde yakın ve dürüst bir ilişki kurulmalı, ekonominin çeşitli mülkiyet biçimlerinin üretim faktörlerine eşit erişime, Pazar rekabetine adil katılıma ve eşit yasal korumaya sahip olması sağlanmalı, sürekli olarak özel işletmelere kendi reform ve gelişimleri yoluyla kalitelerini iyileştirmeleri için rehberlik edilmelidir.
Daha büyük, daha iyi ve daha güçlü bir özel sektör ekonomisi teşvik edilmeli, modern bir sosyalist ülke inşa etme yolculuğuna çok yönlü bir şekilde aktif katkıda bulunulmalı, daha büyük sorumluluklar üstlenilmeli ve ulusal gençleşmenin büyük hedefine ulaşılmasında daha büyük bir rol oynanmalıdır.
II. Özel sektör ekonomisi için gelişme ortamı sürekli olarak optimize edilmelidir.
Üst düzey gelişkin bir sosyalist pazar ekonomisi sistemi inşa edilmeli, istikrarlı, adil, şeffaf ve öngörülebilir bir gelişme ortamı sürekli olarak optimize edilmeli ve özel ekonominin canlılığı güçlü bir şekilde teşvik edilmelidir.
(1) Pazara erişimin önündeki engeller olarak kaldırılmalıdır.
Yerel yönetimler ve merkezi hükümet birimleri, dosyalama, kayıt, yıllık denetim, akreditasyon, sertifikasyon, atama veya şube şirketlerinin kurulmasını zorunlu kılma şeklinde erişim engelleri oluşturmamalı veya buna yol açmamalıdır.
İdari onay, izinler ve dosyalama gibi idari hizmetlere ilişkin ön koşullar ve onay ölçütleri netleştirilmeli ve standartlaştırılmalıdır. Devlet hizmetini ilgilendiren konuların aracılık kullanılarak bu aracılarla yürütülmesi yasaktır. Hiçbir işletmeden, yasalar veya hükümetin belirlediği düzenlemeler dışında devlet hizmetleri almadan önce kendi kendine test, muayene, belgelendirme, kimlik tespiti, noter tasdiki yapması veya kanıt sunması istenemez. Pazara erişim etkinliğinin değerlendirilmesini istikrarlı bir şekilde yürütmek, şikâyetlere yanıt vermek ve pazara erişim engellerini ele almak için bir mekanizma oluşturulmalı ve tipik vakalar için toplama ve raporlama sistemi geliştirilmelidir.
(2) Adil rekabet politikası sistemi tam olarak uygulanmalıdır.
Rekabet politikasının temel olma konumu güçlendirilmeli, adil rekabetin altyapısı ve bu politikanın uygulanma mekanizmaları geliştirilmeli ve mülkiyet türü ne olursa olsun tüm teşebbüslere karşı eşit ve tarafsız davranılmalıdır.
Rekabeti dışlamak veya kısıtlamak amacıyla idari gücün kötüye kullanılmasını önlemek için Tekelcilikle Mücadele Kanunu’nun uygulanması güçlendirilmelidir.
Franchise hakları işletmecilere adil rekabet sunulmaksızın verilmemelidir. Belirli işletmeciler tarafından sağlanan mal ve hizmetlerin işletilmesi, satın alınması veya kullanılmasının kısıtlanması yasaktır. Düzenli olarak Pazarya olumsuz müdahale davranışlarının bir listesi yayınlanmalı ve yerel koruma, Pazar segmentasyonu veya önceden ayarlanmış işlemler gibi birleşik bir Pazaryı ve adil rekabeti engelleyen uygulamalar zamanında lağvedilmelidir. Sanayi politikalarının uygulanması optimize edilmeli ve iyileştirilmeli, işletmeler için tercihli politikalar kataloğu oluşturulmalı ve derhal kamuoyunun erişimine sunulmalıdır.
(3) Sosyal kredi uygulaması ile ilgili olarak teşvik ve kısıtlama mekanizmaları iyileştirilmelidir.
Kredi bilgi kayıt ve paylaşım sisteminin iyileştirilmesi, kredi taahhüt sistemlerinin kapsamlı bir şekilde uygulanmasının teşvik edilmesi, taahhüt ve performans bilgilerinin kredi kayıtlarına dahil edilmesi sağlanmalıdır. İyi geçmişe sahip işletmelerin kazanç duygusunu artırmak için kredi teşvik mekanizmasından yararlanmaları sağlanmalıdır. Kredi kısıtlama mekanizması iyileştirilmeli ve istismara yönelik tedbirler listesine uygun olarak sorumlu taraflara cezalar uygulanmalıdır.
Düzeltilmiş davranışlar için sağlam bir kredi yenileme mekanizması kurulmalı ve ilgili idari yöntemler geliştirilmelidir. Hükümetin dürüst performans mekanizmasına bağlılığı artırılmalı, hükümet ve devlet kurumlarınca yapılan sözleşme ihlalleri, ödeme gecikmeleri ve yargı kararlarına uymayı reddetmelerinin kaydedilip cezalandırılmasına yönelik sistem kurulmalı, geliştirilmeli ve bu tür dürüst olmayan tutumlarla ilgili bilgiler ulusal kredi bilgi paylaşım platformuna dâhil edilmelidir.
(4) Pazar odaklı yeniden yapılandırma mekanizması geliştirilmelidir.
Özel şirketler, kurtarma fonları için stok varlıklarını yeniden canlandırmaya teşvik edilmelidir. Finansal zorluklarla karşı karşıya olan ancak hala gelişme beklentisi ve değeri olan şirketler doğru bir şekilde tespit edilip sınıflandırılmalı ve iflasın yeniden düzenlenmesi ve iflas tasfiyesi prosedürleri Pazar odaklı ve hukuka dayalı ilkelere uygun olarak aktif bir şekilde uygulanmalıdır. İşletme İflas Kanunu’nun yenilenmesi teşvik edilmeli ve destek sistemleri geliştirilmelidir. Bireysel hane halkı girişimlerinin işletmelere dönüştürülmesine ilişkin politikalar optimize edilmeli ve dönüştürme maliyetleri azaltılmalıdır.
[1] “İki tereddütsüz” ilkesi: Ekonomide kamu sektörünün hâkim konumu ve devlet sektörünün önder konumunda hiçbir şekilde taviz verilemez.
TAMAMINI OKUMAK İÇİN İNDİRİNİZ