Sosyalist Çin Neden Özel Sağlık Hizmetlerini ve Özel Hastaneleri Teşvik Etmeye Başladı?

Gülizar Özkaya, Ekim 2024 

Çin’de Reform ve Dışa Açılım dönemi ile birlikte halkın refahında büyük ilerleme kaydedildi ve kentleşme hızlandı böylece halkın daha gelişkin ve kaliteli ve daha uzmanlaşmış sağlık hizmetleri beklentisi arttı. Bu sağlık sektörüne çok daha fazla yatırım yapılmasını, yeni hastaneler ve yeni kliniklerin açılması gereksinimini doğurdu. Diğer yandan Reform ve Dışa Açılım dönemi halk içinde ciddi bir toplumsal farklılaşma yarattı, gelir ve servet düzeyleri farklılaştı, beğeniler ve yaşam tarzı tercihlerinde farklılaşmalar ortaya çıkardı, hatta düşünce hayatının çoğulcu nitelik kazanması ile insanların dünya görüşlerinde bile farklılaşmalar ortaya çıktı. Çeşitlenen mesleki alanlarda yüksek gelir kazanan, bağımsız çalışan, iş yükü ağır, beklentileri yüksek olan Yeni Toplumsal Tabakalar adı verilen 100 milyonluk yeni bir kesim ortaya çıktı. Tüketim düzeyi ve alım gücü yüksek olan orta gelir grubundaki insanların sayısı 350 milyona çıktı.

Diğer yandan Dışa Açılım dönemi ile birlikte Çin’de çok sayıda yabancı ülke vatandaşı, yabancı ülkelerden gelen öğrenciler, öğretim görevlileri ve yoğun turist akımı başladı.  Ayrıca yaşlı nüfusunun artması, spor ve fitness faaliyetlerine katılan insanların sayısının artması ve insanların güzellik ve estetik talepleri insanları daha çeşitlilik içeren sağlık hizmetlerine yöneltti.

Mevcut kamu sağlık kuruluşlarının bu yeni taleplere yanıt vermekte zorlanması üzerine sağlık sektöründe görece küçük ve daha özel, kaliteli uzmanlaşmış özel sağlık kuruluşları gereksinimi ortaya çıktı… Bu amaçla özel hastane yatırımlarına girişecek kişi ve şirketlere özel teşvikler ve arazi tahsisleri yapıldı.

Hükümetin Yatırım Kaynaklarını Rekabetçi Sektörlere Kaydırma Tercihi

Diğer önemli bir neden Çin hükümetinin kendi yatırım kaynaklarını daha öncü nitelikli sektörlere kaydırma gereksinimi:  Çin hükümeti kısıtlı sermaye kaynaklarını daha yüksek hacimli yatırım gerektiren, uluslararası ekonomik ve teknolojik rekabette ayakta kalabilmeye dönük yatırımlara yöneltmeyi tercih etti. Aynı zamanda hükümetin kamusal yönetim sistemi ile küçük çaplı sağlık işletmelerini ve sağlık kliniklerini yönetmesi, koordine etmesi ve denetlemesi görece daha zor olacaktı.

Tüm bu nedenlerle 2000’lerden itibaren kamu sağlık hizmetlerini temel ve özel sağlık hizmetlerini tamamlayıcı olarak ele alan bir yaklaşımla özel yatırımcılara alan açan yasal ve kurumsal düzenlemeler yapılmaya başlandı ve bu süreç 2010’dan itibaren daha da hızlandı.

Özel hastaneler temel sağlık sigortası dışında özel sağlık sigortası yaptıran ve sağlık hizmetleri alma konusunda daha duyarlı olan kesimlere ve özellikle yüksek gelir gruplarına daha tatminkâr ve daha kapsamlı ve daha kaliteli hizmetler verebilmektedir. Kanser v.b daha karmaşık tedaviler ve ameliyatlar için özel hastaneleri tercih edenler artmıştır.  Halk içinde belirli bir kesim sağlık hizmeti konusunda daha duyarlıdır ve geliri düşük olsa bile daha kaliteli hizmet için özel sigorta yaptırmakta ve özel hastanelere gidebilme olanağı arayışı içine girmektedir.

Özel Hastanelerin Baktığı Hasta Sayısı Toplamın % 17’sine Ulaştı

 2024 Eylül itibariyle Özel Hastane ve kliniklerin Baktığı Hasta Sayısı Toplamın % 17’sine Ulaştı. Kamu hastanelerine başvuranların sayısı yüksek olduğu için doktor ve hizmetlilerin iş yükü oldukça fazladır ve hastalara gereken daha fazla zamanı ayıramamaktadırlar.  Öte yandan özel hastanelerin yayılması ile birlikte insanların hizmet kalitesi beklentileri daha da yükselmiş ve kamu hastanelerini daha kaliteli hizmet vermeye zorlayan ciddi bir rekabet ortamı doğmuştur.  Ayrıca daha gelişkin sağlık ekipmanlarına yatırım yapan özel hastaneler kamu hastanelerinin yetmediği yerlerde kamu hastanelerini tamamlayıcı bir rol oynamaktadır.  Bununla birlikte halkın özel hastanelere karşı hala bir önyargısı bulunuyor, bunların tamamen kar ve ticaret kaygısı ile hareket ettiğine dair veya özel hastanelerin haksız rekabet ile karşı karşıya olduğuna dair düşünceler bulunuyor.  Çin’de sosyalist kültür ve sosyalist değerler üzerine çok duyarlı bir halk kitlesinin olması ve her türlü medyanın da bu alanda çok aktif olması, işletmelerin ve doktorların davranışlarını belirlemede büyük rol oynuyor. Böylece özel sektör dahil sağlık sektörünün genel etik düzeyinin yüksek olduğu göze çarpıyor. Hükümetler ve basın bu özel hastanelerin faaliyetlerini denetlemeye özel bir özen göstermektedir. Bununla birlikte hükümet kamu ve özel sağlık kurumları arasında karşıtlaşmayı değil işbirliği ve dayanışmayı teşvik etmektedir. Özel sağlık yatırımlarına alan açılması dış ülkelerden yatırımcıların da ilgisini çekmiş ve bu sektöre çok sayıda küçük veya büyük yabancı yatırımcı girmiştir. Bkz. Daha detaylı bilgiler bu yazıda veriliyor: https://sosyalistbirlik.com/?p=7699

Doktorluk Mesleği Açısından Yeni Gelişme Olanakları ve Meslek İçi Sağlıksız Hiyerarşinin Zayıflaması

Doktorluk mesleğinde oldukça katı bir usta-çıkar ve kıdemli-kıdemsiz doktor hiyerarşisi mevcuttur. Bu zaman zaman yeni yeteneklerin gelişmesinin ve kendilerini ortaya koymalarının önüne engel olarak çıkmaktadır.  Çeşitlenmiş sağlık kurumları ve kliniklerin öne çıkması ile birlikte doktorlar için yeni çalışma biçimleri ortaya çıkmıştır.  Özel klinikler ve muayenehaneler, özel kurumlarda kısmi zamanlı part-time çalışma olanakları ortaya çıkmıştır. Bu durumda doktorların yeteneklerini ortaya koymaları ve kendi adlarına marka yapmaları kolaylaşmış ve doktorların mesleki olarak kendilerini geliştirmeleri için çok daha elverişli bir ortam ortaya çıkmıştır. 

Doktorların Ortalama Gelirleri

2024 Eylül itibariyle doktorların ortalama yıllık gelirleri 195,600 Yuan bu aylık gelire indirgendiğinde 73 bin Türk lirası ediyor. Çin’deki alım gücü dikkate alındığında bu iyi bir gelir.  Bu ortalama gelirden hareket edersek doktorlar bir yıllık gelirleri ile iyi bir elektrikli aile otomobil alabiliyor. 8  yıllık maaşı ile de 100 metrekarelik bir apartman dairesi satın alabiliyor. İstatistikler doktorların toplumun diğer kesimlerindeki ortalama maaşlara kıyasla yüzde 21 daha fazla kazandığını ortaya koyuyor. Doktora yapmış olan doktorlar uzman doktorlara kıyasla 2-3 kat daha fazla kazanabiliyor.

Tabii ki bölgelere ve hastanelerin prestijlerine göre ve doktorların uzmanlık derecelerine göre çok daha fazla kazanan doktorlar var. Örneğin birinci sınıf kentlerdeki doktorların aylık gelirleri 102 bine çıkabiliyor. Çin’de kamu sektöründe çalışan doktorlar özel hastanelerde çalışanlara göre yüzde 30 daha yüksek gelir ve yan gelirler ve özlük haklar elde ediyorlar.